Zoeken op Munt-Online

Bent u op zoek naar een specifiek product? Zoek hieronder en wij controleren direct of wij het gewenste product in onze shop hebben.

Operatie Market Garden - De grootste luchtlandingsoperatie uit de geschiedenis

Operatie Market Garden was een van de grootste geallieerde operaties uit de Tweede Wereldoorlog. Het vond plaats van 17 tot 25 september 1944. De operatie was zeer ambitieus, bedacht door de Britse veldmaarschalk Montgomery, maar faalde door slecht weer en hevig Duits verzet, vooral bij de brug van Arnhem. Maar er waren meer redenen voor het mislukken: een te grote afstand tussen de luchtlandingszones en de bruggen bij Arnhem en Nijmegen, communicatieproblemen, de moeizame opmars van de grondtroepen en fouten bij het opperbevel.

Market Garden wordt regelmatig aangeduid als ‘De Slag om Arnhem’. De Slag om Arnhem was wel onderdeel van het plan, maar de gehele operatie was een aanzienlijk breder geallieerd offensief. Het hoofddoel was de geallieerden te laten doorstoten richting het Duitse Ruhrgebied – het kloppende hart van de Duitse oorlogsindustrie – en vanaf daar door te trekken naar Berlijn. De bevrijding van Arnhem, of Nederland, was geen doel. Met de operatie wilden de geallieerden de bruggen over Maas, Waal en Rijn in Nederland in handen krijgen. Hierdoor omzeilden zij de goed verdedigde Siegfriedlinie (Westwall) die Duitsland langs de Rijn beschermde. Met een snelle opmars naar Berlijn hoopten de troepen de oorlog voor de kerst van 1944 te kunnen beëindigen.

Het plan was ontsproten uit het brein van de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery. Generaal Dwight Eisenhower had met tegenzin toestemming verleend om het gewaagde plan tot uitvoering te brengen. Na de Landing bij Normandië (juni 1944) trokken de geallieerden geleidelijk verder richting Duitsland. Duitsland aanvallen via Frankrijk leek echter ondoenlijk. Van het Duitse Kleef – ten oosten van Nijmegen – tot aan de Zwitserse grens - iets boven Basel – lag namelijk de Duitse Siegfriedlinie. Deze 630 kilometer lange verdedigingscorridor leek nagenoeg onneembaar, al bleek dat dit achteraf niet het geval was.

‘Market’ en ‘Garden’

Market Garden werd uitgevoerd door 41.628 man Engelse, Amerikaanse en Poolse luchtlandingstroepen en drie divisies grondtroepen. De Operatie, die begon met het bombarderen van Duits luchtafweergeschut en vliegvelden, bestond in eerste plaats uit het luchtlandingsdeel ‘Market’. In de regio Eindhoven, Nijmegen en Arnhem werden tienduizenden parachutisten afgeworpen, die belangrijke locaties – bruggen over de Waal, Maas, Rijn en het Maas-Scheldekanaal – moesten veroveren en bezet houden.

Het tweede deel was operatie ‘Garden’, het grondoffensief. De luchtlandingen van ‘Market’ moesten de grasmat uitrollen voor ‘Garden’. Doel van dit grondoffensief was om de zuidelijk gelegen geallieerde troepen – specifiek het 50.000 man tellende Britse 30e Legerkorps – via de corridor Eindhoven, Arnhem en Nijmegen te laten doorstoten naar het IJsselmeer. Zo konden zij de Duitse troepen in West-Nederland de pas afsnijden. Hierbij zou het Canadese Eerste Leger proberen om Amsterdam en Rotterdam in te nemen om de geallieerde troepen beter te kunnen bevoorraden. Verder dienden de Britse en Amerikaanse troepen op te rukken naar het Duitse Ruhrgebied en via daar naar Berlijn.

Zwakke punten in het plan

De aanvalsplannen vertoonden meerdere zwakke plekken. Ten eerste duurde de gehele voorbereiding van Market Garden niet meer dan een week, erg kort voor een grote militaire operatie.

Een tweede zwak punt was de uitgestrektheid van het beoogde front, circa 120 kilometer lang. Er waren drie luchtlandingen, waarbij elke groep zo’n 40 kilometer moest bestrijken. Tussen de steden Eindhoven, Arnhem en Nijmegen lagen uitgestrekte stukken land, die moeilijk te veroveren waren. Men landde daarnaast, om grote verliezen te voorkomen, op vrij grote afstand van de oorspronkelijke doelen. Dit gaf de Duitsers de kans om hun verdediging op orde te maken en zich te hergroeperen.

Een derde complexe factor was dat de aanvoerroute van de geallieerde troepen over smalle en hoger gelegen wegen ging. Er was geen alternatieve route. Door hun hogere ligging waren deze wegen gemakkelijk te bestoken door Duitse troepen. Daarbij, als de voorste vervoermiddelen van de aanvoer uitgeschakeld werden, liepen de achterliggers vertraging op of kon de rest niet doortrekken.

Een vierde punt was de arrogante opstelling van, met name, de Britten. Zij dachten dit klusje wel even te klaren. De ondergrondse in Nederland had onder meer gewaarschuwd – met als bewijs fotomateriaal – dat er veel tanks van de SS-Panzerdivisie bij Arnhem gestationeerd waren. De Britse legerleiding negeerde deze waarschuwing.

Verder was er een probleem met de plaatsbepaling van de dropzones. Deze lagen te ver van Arnhem af waar de verkeersbrug een belangrijk doelwit was. Hierdoor moesten, als dat al mogelijk was, wapens en ander materieel lopend naar Arnhem gebracht worden. De geallieerden beschikten hierdoor niet over voldoende wapens en materialen om optimaal te kunnen strijden.

Daarbij waren er voor de droppings van het materieel meerdere vluchten nodig, verspreid over enkele dagen. Dit maakte de droppings kwetsbaar; veel materieel en wapens vielen in Duitse handen.

Een laatste misser was het feit dat de Britten het 15e Duitse leger uit Zeeland niet tegenhielden. Deze troepenmacht sloot zich bij andere Duitse groepen aan bij Arnhem. Dit gaf de Duitsers aanzienlijk meer slagkracht.

Tijdlijn

Zondag 17 september 1944
Operatie Market Garden gaat ’s morgens van start in het Belgische dorp Neerpelt, net over de grens onder Eindhoven. Het 30e Britse Korps vertrekt richting Valkenswaard. Het 8e Britse Korps trekt op richting Helmond. Rond 11.30 uur begint bij Ede en Arnhem een geallieerd bombardement om daar de Duitse kazernes uit te schakelen. Echter, veel bommen in Ede vallen in het zuiden van die plaats op woningen met 64 burgerdoden tot gevolg. Het bombardement op de binnenstad van Arnhem kost 188 burgers het leven.

Er zijn luchtlandingen met in totaal 20.000 militairen; bij Eindhoven (succesvol), Nijmegen (vrij succesvol) en Arnhem (redelijk succesvol). De militairen komen aan via meer dan drieduizend toestellen vanuit Engeland. Aan de noordzijde van de Rijnbrug weten de Britten een bruggenhoofd op te zetten. De grondtroepen van het 30e Britse Korps komen deze dag vanuit België slechts tot de helft van het geplande traject naar Eindhoven, namelijk Valkenswaard. Het kost de Duitsers weinig moeite het grondoffensief tegen te houden.

Maandag 18 september 1944
De Britten bij Arnhem weten een verdedigingspositie in te nemen, maar kunnen geen contact leggen met andere geallieerde troepen. Bij Arnhem wordt een nieuwe groep parachutisten gedropt. De dropping gaat opnieuw goed, maar bij Arnhem stuiten ze op Duitse verdedigingslinies die niet doorbroken kunnen worden. De 82e Amerikaanse Airborne-divisie slaagt er, vanwege gebrek aan materieel, bij Nijmegen niet in om de bruggen over de Waal te veroveren. Aan het begin van de avond bereiken geallieerde troepen Eindhoven, slechts verdedigd door zo’n 150 Duitsers. Eindhoven wordt als eerste stad binnen Operatie Market Garden bevrijd.

Dinsdag 19 september 1944
Al na twee dagen mislukt het luchtlandingsgedeelte ‘Market’. De gedropte troepen bij Arnhem slagen er niet in om de belangrijke brug over de Rijn te verdedigen, mede omdat de aanvoerlijnen van hulptroepen doorkruist zijn. Van de groep van 750 geallieerden zijn er maar 150 in staat te vechten. De troepen moeten zich met zware verliezen terugtrekken en hergroeperen zich bij Oosterbeek, de Rijnbrug valt weer in Duitse handen.

Woensdag 20 september 1944
Aan het eind van de dag is de Waalbrug bij Nijmegen door de geallieerden veroverd. Maar de doelen bij de Rijn zijn nog steeds niet bereikt.

Donderdag 21 en vrijdag 22 september 1944
De Britten die de bruggen bij de Waal verdedigen, zijn in de ochtend door hun munitie heen en moeten zich overgeven. Om de Amerikanen te helpen bij Arnhem wordt ten zuiden van de Rijn een groep Poolse parachutisten gedropt. Er zijn echter geen boten om de Rijn over te steken. Daarbij is het abominabel slecht weer. Wel voorkomen de Polen dat de Britten bij wie ze zich aansluiten, door de Duitsers worden aangevallen.

Zaterdag 23 september 1944
Op zaterdag is het wederom slecht weer en slagen de Duitse troepen erin de bevoorradingsroutes van de geallieerden volledig te blokkeren. Voedsel, munitie en wapens komen niet meer door.

Zondag 24 september 1944
Nadat de Duitse troepen hun controle terug hebben, geven zij de 95.000 inwoners van Arnhem het bevel hun stad te verlaten. Samen met andere ontruimde dorpen in de Betuwe en in het westen langs de Rijn raken die weken rond de 150.000 mensen op drift. Vanwege de vele bombardementen en schoten vanuit gevechtsvliegtuigen laten uiteindelijk tweeduizend burgers het leven tijdens deze grote evacuatie.

Maandag 25 september 1944
Deze dag verlaten de Britten geleidelijk hun stellingen bij Oosterbeek. Ze krijgen het bevel om zich terug te trekken. Operatie Market Garden is mislukt.

Laatste triomf Duitse Wehrmacht

Operatie Market Garden staat bekend als de laatste triomf van de Duitse Wehrmacht in West-Europa. De geallieerden verloren in die week 17.000 man. De Duitsers hadden tussen de 8.000 en 13.000 doden te betreuren. Indirect kostte, zo stelt historicus Antony Beevor in zijn boek De Slag om Arnhem, Operatie Market Garden ook duizenden verzetsmensen het leven. De Duitsers wilden wraak en intensiveerden hun jacht op het Nederlandse verzet. Volgens Beevor kan de meerderheid van de in totaal drieduizend executies van verzetslieden gerelateerd worden aan de mislukte militaire operatie.

Ook de materiële verwoesting in de steden Nijmegen en Arnhem, en de verplaatsing van duizenden inwoners van deze en andere steden, was een direct gevolg van Market Garden.

Het ultieme doel van Market Garden – nazi-Duitsland verslaan uiterlijk eind december 1944 – werd niet behaald. De Tweede Wereldoorlog op het Europese continent zou nog ruim een half jaar voortduren, met honderdduizenden zinloze slachtoffers als gevolg. Wél leidde Market Garden ertoe dat in het zuiden van Nederland diverse gebieden bevrijd waren. Ook stelt geschiedschrijver Lou de Jong dat door het mislukken van Operatie Market Garden West-Nederland waarschijnlijk voor erger gespaard is gebleven. In de Randstad zat namelijk een enorme Duitse troepenmacht, die – als ze was ingesloten – vermoedelijk met grof geweld had willen uitbreken.

Brug te ver

Na de succesvolle Slag om Nijmegen slaagden de geallieerden er niet in om de laatste brug bij Arnhem te veroveren; het werd de spreekwoordelijke ‘brug te ver’.

Bronnen: Wikipedia, historiek.net, liberationroute.nl

Waarom Munt-Online

Niet tevreden, geld terug
Altijd vrijblijvend bestellen
Echtheid gegarandeerd
Achteraf betalen mogelijk
Betalen in 3 termijnen
30 dagen retourgarantie
Hoogste verzamelkwaliteit

ONZE ZEKERHEDEN

Niet tevreden, geld terug
Altijd vrijblijvend bestellen
Echtheid gegarandeerd
Achteraf betalen mogelijk
Betalen in 3 termijnen vanaf €100,-
Retourgarantie van 30 dagen
Hoogste verzamelkwaliteit

ONZE 5 POPULAIRSTE PRODUCTEN VAN VANDAAG

2 euro 25 jaar Duitse hereniging 2015 - Duitsland
2 euro 100 jaar Oostenrijk 2018 - Oostenrijk
2 euro Abbé Pierre 2012 - Frankrijk
2 euro Olympische Spelen Parijs coincard serie 2022 - Frankrijk
0 euro biljet Duitsland 2019 - Pope John Paul II
Betaalmethode iDeal Betaalmethode Riverty Afterpay Betaalmethode PayPal Betaalmethode In3 Verzendmethode PostNL Verzendmethode Packs Verzendmethode DHL SSL Beveiliging